Το 2016, το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε πως οι ενδοσχολικές προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις του Γυμνασίου δε θα καταργηθούν, αλλά το εύρος τους θα μειωθεί σημαντικά. Συγκεκριμένα, οι μαθητές εξετάζονται πλέον μόνο σε πέντε μαθήματα:
Ας δούμε σε τι ακριβώς εξετάζονται οι μαθητές, καθώς και ενδεικτικά θέματα εξετάσεων για την Α’ Γυμνασίου.
Όπως στη θερμότητα, στον ήχο και στα υλικά σώματα, έτσι και στο φως υπάρχουν κάποια φαινόμενα που πρέπει να ξέρετε.
Κατ’ αρχήν, ας υπενθυμίσουμε ότι το μέρος ενός υλικού σώματος που ακόμα διατηρεί τις ιδιότητές του λέγεται μόριο. Τα μόρια διαιρούνται σε άτομα, από το στερητικό α και το αρχαίο ρήμα τέμνω, που σημαίνει κόβω, τεμαχίζω. Το άτομο αποτελείται από τον πυρήνα και τα ηλεκτρόνια, που στριφογυρίζουν γύρω από τον πυρήνα. Ο πυρήνας πάλι αποτελείται από πρωτόνια και νετρόνια. Σημαντικό: Τα πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια είναι ηλεκτρικά φορτισμένα! Τα πρωτόνια έχουν θετικό φορτίο και τα ηλεκτρόνια αρνητικό!
Τα σώματα έχουν ουδέτερη φόρτιση, δηλαδή αν έχουν ένα πρωτόνιο, πρέπει να έχουν και ηλεκτρόνιο. Τα σώματα έχουν επίσης την ιδιότητα να ανταλλάζουν ηλεκτρόνια, κυρίως τα μάλλινα σώματα. Έτσι ενός σώματος τα άτομα είναι αρνητικά φορτισμένη και ενός άλλου θετικά. Έτσι δημιουργούνται δυνάμεις ανάμεσα στα σώματα που είναι φυσικά το μικρό τίναγμα που νιώθουμε όταν π.χ. τριβόμαστε σε ένα πουλόβερ.
Προσέξτε τους δύο κανόνες:
Τα ετερώνυμα έλκονται.
Τα ομώνυμα απωθούνται.
Δηλαδή, ένα σώμα θετικά φορτισμένο και ένα άλλο αρνητικά, έλκονται, δημιουργούν μια σχέση μεταξύ τους, ενώ ένα θετικό με ένα άλλο θετικό είναι δύσκολο π.χ. να τα αρπάξεις και να τα ενώσεις. Ετερώνυμα, εκτός από θετικά και αρνητικά, μπορεί να είναι και ουδέτερα φορτισμένα με αρνητικά ή ουδέτερα με θετικά.
Πώς υπολογίζουμε την απόσταση;
Πραγματικά πολύ καλή ερώτηση. Ποια μονάδα μέτρησης θα χρησιμοποιήσουμε; Εξαρτάται το μέγεθος του υλικού σώματος. Το πιο συνηθισμένο είναι το μέτρο και οι υποδιαιρέσεις του. Τι είναι αυτό;
Ένα χιλιοστό (χιλ) ισοδυναμεί με ένα μέρος του νυχιού μας.
Ένα εκατοστό (εκ) ισοδυναμεί με τον δείκτη του χεριού μας (κάθετα).
Ένα δεκατόμετρο ή δέκατο (δεκ) ισοδυναμεί με όλη την παλάμη.
Ένα μέτρο (μ) ισοδυναμεί με 10 παλάμες.
Ένα χιλιόμετρο (χμ) είναι 1.000 μέτρα.
|
Μέτρο |
Δέκατο |
Εκατοστό |
Χιλιοστό |
Αν θέλουμε να μετατρέψουμε π.χ. ένα χιλιοστό σε δέκατα, θα διαιρέσουμε, επειδή κατεβαίνουμε ένα «σκαλί» από τον πίνακα. Όταν κατεβαίνουμε, διαιρούμε και όταν ανεβαίνουμε, πολλαπλασιάζουμε. Αν θέλουμε να κατέβουμε 2 φορές (χιλιοστό σε δέκατο) θα πάρουμε το 1, θα βάλουμε όσα 0 όσα είναι και οι φορές (1 και 2 μηδενικά, 100) και θα διαιρέσουμε 1 χιλιοστό :100= 0,01 δεκ.
Τι γίνεται όμως με τα χιλιόμετρα; Δεν είναι στον πίνακα…
Απλά θα μετατρέψουμε τα π.χ. εκατοστά σε μέτρα, και μετά θα μετατρέψουμε τα μέτρα σε χμ.
2.340 εκ. σε χμ.
2.340 εκ= 23,4 μ.
23,4 μ= 0,0234 χμ.
Στο Γυμνάσιο θα μας ζητηθεί να τα ξέρουμε στα Αγγλικά, ειδικά στη Φυσική!
μ.= m
δεκ=dm
εκ=cm
χιλ=mm
χμ=km
Όγκος ή χωρητικότητα ονομάζεται ο χώρος που καταλαμβάνει ένα υλικό σώμα. Μονάδα μέτρησής του είναι το κυβικό μέτρο. Ο όγκος των υγρών εξαρτάται από το μέγεθος του μπουκαλιού που τα περιέχει. Τα στερεά έχουν προκαθορισμένο όγκο που δεν αλλάζει. Τα αέρια προσπαθούν να καταλάβουν όλο το χώρο που τους δίνεται. Αν δίνεται πολύς, τα μόρια κινούνται πιο αργά και όταν ο αέρας στριμωχτεί, τα μόρια είναι ανεξέλεγκτα.
Μάζα είναι το πόσο ζυγίζει ένα σώμα. Η μάζα παραμένει πάντοτε ίδια. Προσοχή! Μάζα και βάρος είναι διαφορετικές έννοιες! Η μάζα παραμένει πάντοτε στάσιμη ενώ το βάρος επηρεάζεται από τη βαρύτητα. Μπορεί στη γη να είναι ίδια και να χρησιμοποιούμε λάθος τη λέξη “βάρος”, αλλά στη Σελήνη το βάρος αλλάζει και η μάζα παραμένει. Μάζα είναι το βάρος υπό κανονικές συνθήκες. Μονάδες μέτρησης το κιλό, το γραμμάριο και ο τόνος.
Πυκνότητα είναι το πόσο ζυγίζει ένα σώμα στην κανονική του, μικρή και καθαρή μορφή. Μονάδα μέτρησης το γραμμάριο ανά κυβικό εκατοστό.
Μέτρηση όγκου με τον ογκομετρικό σωλήνα
Για να μετρήσουμε τον όγκο ενός σώματος, πρέπει να έχουμε:
Βάζουμε στον σωλήνα λίγο νερό (περίπου 30 ml). Βυθίζουμε το σώμα στο νερό και σημειώνουμε την στάθμη του νερού αφού ρίξαμε το σώμα. Το νερό εκτοπίζεται και η στάθμη μεγαλώνει. Για να βρούμε τον όγκο, θα αφαιρέσουμε το εκτοπισμένο νερό με το αρχικό νερό και θα βρούμε τον όγκο.
Διαστολή είναι το φαινόμενο της μεγέθυνσης των σωμάτων λόγω της θερμότητας που παίρνουν. Τα μόρια κινούνται γρηγορότερα και το σώμα σιγά σιγά διαστέλλεται.
Συστολή είναι το ακριβώς αντίθετο φαινόμενο. Τα μόρια δεν είναι αρκετά γρήγορα και το σώμα μικραίνει, δηλαδή συστέλλεται.
Εξάτμιση λέγεται το φαινόμενο της μετατροπής ενός υγρού σε αέριο λόγω της υπερβολικής θερμότητάς του. Τα μόρια νερού κινούνται γρηγορότερα και τελικά ξεφεύγουν από την επιφάνεια του νερού και γίνονται αέρια.
Συμπύκνωση ή υγροποίηση λέγεται το ακριβώς αντίθετο φαινόμενο. Τα μόρια αέρα που αποβάλλουν θερμότητα ώσπου να μετατραπούν σε μόρια νερού. Συνήθως η θερμότητα αποβάλλεται όταν ακουμπήσει το αέριο σώμα σε ένα γυάλινο αντικείμενο, π.χ. καθρέφτης και τα υγρά που προκύπτουν από τη συμπύκνωση παραμένουν κολλημένα εκεί.
Βρασμός είναι ένα φαινόμενο ίδιο σχεδόν με την εξάτμιση, με τη διαφορά ότι τα μόρια υγρού μετατρέπονται σε μόρια αέριου από όλον τον όγκο του υγρού και ο αέρας που μένει στο υγρό γίνεται φουσκάλα.
Δείτε το σε PDF για να δείτε την άσκηση.
Θερμότητα ονομάζουμε την ενέργεια που ρέει από ένα σώμα με μεγάλη θερμοκρασία προς ένα άλλο σώμα με χαμηλότερη θερμοκρασία.
Η Θερμοκρασία μάς βοηθά να περιγράψουμε πόσο θερμό ή ψυχρό είναι ένα σώμα. Μονάδες μέτρησής της είναι οι βαθμοί Κελσίου, Φαρενάιτ και Κέλβιν.
Τήξη ονομάζεται το φαινόμενο που ένα στερεό σώμα μετατρέπεται σε υγρό λαμβάνοντας υψηλή θερμότητα και τελικά λιώνοντας. Όταν ένα σώμα λαμβάνει θερμότητα, τα μόριά του κινούνται γρηγορότερο, με αποτέλεσμα τη διαστολή του υλικού σώματος και τελικά την τήξη του. Κάθε υλικό σώμα έχει μια συγκεκριμένη και μοναδική θερμοκρασία τήξης και κατά τη διάρκειά της, η θερμοκρασία (που μέχρι τότε αυξανόταν) παραμένει στάσιμη μέχρι να ολοκληρωθεί η τήξη.
Πήξη είναι το ακριβώς το αντίθετο της τήξης, ωστόσο όλα όσα συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της τήξης συμβαίνουν κι εδώ. Πήξη είναι η κατάσταση που τα υγρά σώματα παγώνουν (αποβάλλουν θερμότητα, συστέλλονται) και γίνονται στερεά. Κάθε υλικό έχει συγκεκριμένη θερμοκρασία πήξης.
Σχολικά βοηθήματα και παιχνίδια 